Een constructieve houding wordt altijd beloond

Een leider, dat is toch degene die directeur of manager op zijn of haar visitekaartje heeft staan?

“Van oudsher was dat zo. Eén leider, die van bovenaf alles aanstuurde. De leeuw op de rots noemen we dat. Tegenwoordig is dat niet meer houdbaar. In principe kan iedereen een leider zijn. Een leider staat naast de mensen in de organisatie in plaats van erboven. Het is gewoon niet meer zo dat mensen iets gaan doen, omdat jij het zegt. Nu motiveer je ze omdat je sámen aan oplossingen werkt.”

‍

Wij kwekers ondernemen nu in complexe tijden. Dan is toch juist een strakke hand nodig?

“Het tegendeel is waar. Stel dat je tegen je teeltmanager zegt dat hij zijn werk beter moet doen, zodat minder bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Dat zorgt waarschijnlijk voor hakken in het zand. Begin liever met investeren in vertrouwen. Laat je teeltmanager weten: wij krijgen dit sámen voor elkaar. Dat gevoel geef je niet alleen door dit te vertellen, maar vooral door het te doen. Bijvoorbeeld door samen na te denken over een nieuw teeltplan. Zo laat je zien dat je het meent. En zijn er vervelende zaken? Wees daar dan ook gewoon transparant over. Wind er geen doekjes om. Zeg liever: we staan voor deze uitdaging, hoe kunnen we hier samen zo goed mogelijk uitkomen?”

Onderweg kom je als leider allerlei zaken tegen die je van je doel afleiden. Hoe ga je daarmee om?

“Het tweede belangrijke kenmerk van een leider noem ik: vrolijke veerkracht. Het betekent dat je positief blijft, ook als het tegenzit of anders loopt dan verwacht. Een mentaliteit van: hup, schouders eronder. Kijk bijvoorbeeld naar de oorlog in Oekraïne. Voor veel sierteeltondernemers had en heeft dat flinke impact. Daar kun je als leider boos over doen. Maar daar bereik je niets mee. Het is heel belangrijk om niet bij de pakken neer te gaan zitten. Dat vraagt ook iets van je strategisch vermogen. Natuurlijk heb je een doel voor ogen: je wil bepaalde planten of bloemen kweken, voor een bepaalde afzet zorgen, klanten tevreden houden, een gezonde omzet voor elkaar krijgen. Hoe je daar komt, is waarschijnlijk niet via een rechte weg vooruit. En daar komt een ander belangrijk kenmerk van een leider kijken, namelijk: adaptiviteit. Het doel voor ogen houden én accepteren dat de route daar naartoe bochtig kan zijn. Daar bereid je je op voor. Bijvoorbeeld door samen met de organisatie een waaier aan scenario’s te schetsen: wat doen we als er nieuwe regels bijkomen, als de kosten flink stijgen of als we niet meer zoveel naar het buitenland exporteren als verwacht? Dat maakt je weerbaarder in zo’n complexe wereld. En het versterkt het onderlinge vertrouwen.”

Zijn deze leiderschapskwaliteiten alleen nuttig voor ons als ondernemers, of ook voor Royal FloraHolland als coöperatie?

“Absoluut. In de regel zie ik dat coöperaties het heel goed doen. Maar feit blijft: in zo’n snel veranderende wereld kun je nooit iedereen tevreden stellen. Dan is het belangrijk om als leider en dus als coöperatie fair te handelen. Dat betekent dat je ieders belangen behartigt. Ik zeg wel eens: een coöperatie doet het goed als iedereen ongeveer even ontevreden is. Dat klinkt misschien flauw, maar wat ik daarmee bedoel is dat je de lasten onderling verdeelt en er transparant over bent. Dat is uiteindelijk ook waar een coöperatie om draait. Mijn boodschap is: we leven nu eenmaal in een complexe wereld. Dat vraagt om een constructieve houding van leiders én leden. Zo’n houding wordt altijd beloond.”