Leden aan het woord

Van de zwarte grond in de winter, naar de eerste scheuten groen in het voorjaar tot volgroeide gewassen – ik geniet er enorm van dát proces jaarlijks te zien. We houden onze tuin goed in de gaten. Zien elke dag wat er gebeurt. Zijn er luizen, dan maak ik me nog geen zorgen. Valt er wat blad af? Ook dat laat ik gebeuren. Als ik uiteindelijk mooie takken overhoudt, ben ik tevreden. Beregenen doen we wel, dat kan niet anders. Zeker niet in zo’n droge lente als dit jaar. Daarvoor gebruiken we grondwater. En voor het bevruchten van de bloemen van onze heesters staan vijf bijenkasten van een lokale imker op de tuin, plus nog zes extra bijenkasten.

Wij hebben beestjes dus ook keihard nodig om onze producten te telen. Neemt niet weg dat we soms toch moeten spuiten. Zolang de takken het aankunnen, doen we het niet. Ingrijpen doen we selectief. Met de middelen die er tegenwoordig zijn, kan dat ook prima.

Onze aanpak is dus al relatief duurzaam. Deze manier van werken past bij ons. Toen we een paar jaar geleden certifi­cering aanvroegen, bleek dat we al aan veel criteria voldeden. Het moeilijkste aan het regelen van de certificering was voor mij: de eerste stap zetten. Want waar en hoe begin je? Mij hielp het dat ik van ons adviesbureau een voorbeeldhandboek kreeg. Dat heb ik omgeschreven naar ons bedrijf. Als je al een startpunt hebt voor de certificeringsaanvraag, gaat het veel makkelijker. Dat is misschien een goede tip voor andere kwekers. Wel vraag ik me af of het de consument écht uitmaakt. Die wil uiteindelijk vooral een mooie, betaalbare bos bloemen die zeven dagen op vaas blijft staan. Als het gaat over verder verduurzamen, vind ik het jammer dat die discussie niet gevoerd wordt. Wij kwekers willen de natuur zeker niet naar de Filistijnen helpen: het is onze voedingsbodem. En dat doen we ook niet. Als ik hier ‘s ochtends vroeg uit het raam kijk, zie ik regelmatig een fazant, een patrijs of een haas. Laatst nog kwam ik sporen van een ree tegen. Volgens mij laat dat zien dat we het helemaal nog niet zo slecht doen.”

“De weersvoorspelling checken. Dat is het eerste wat ik doe als ik uit bed kom. Van het weer is veel afhankelijk. Elke dag weer maken we de afweging: wat doen we? Bij een kouder of natter voorjaar hebben we wat meer bescherming nodig, omdat het gewas dan vaak (te) lang vochtig is. Bij drogere jaren (zoals nu) laten we juist weer wat middelen weg, of gebruiken we een lagere dosering. Het liefst gebruiken we zachte bestrijdingsmiddelen, die het milieu minimaal belasten. Maar die middelen zijn dan weer minder goed bestand tegen de zon. Dus moeten we die vaker gebruiken. En na een hagelbui, als het gewas beschadigd is, moeten we ook aan de slag. Vergelijk het met wanneer je zelf ziek bent: een paracetamolletje gebruik je bij lichte hoofdpijn, bij een ernstigere aandoening haal je wat meer uit de kast.

“Duurzaamheid is voor Klaver Flowers geen modewoord. Het is een manier van werken. We bekijken duurzaamheid in de breedste zin van het woord: van slimme energieoplossingen in Nederland tot sociale betrokkenheid in Ethiopië. Als familiebedrijf vinden we het belangrijk om zo te investeren in een toekomst die werkt voor mens én omgeving.

In Nederland wekken we stroom op met een WKK-installatie. Bij de productie van stroom komt restwarmte vrij die we gebruiken om onze kassen te verwarmen. Mijn vader was één van de eersten die hiermee startte, ergens rond 1970. Dit werkt voor ons nog steeds het beste. Op momenten dat er in Nederland een tekort aan wind- en zonne-energie is, kunnen we stroom terugleveren aan het net en hebben we dus gratis warmte. Door de overstap op LED en slimme energiesystemen hebben wij ons energieverbruik met 25% verminderd. Komende jaren gaan we door met investeringen om energie te besparen. Maar let wel: zo’n investering doe je niet zomaar. Het vergt tijd en onderzoek. Bij LED moet je bijvoorbeeld ook nadenken over hoe je omgaat met het warmteverlies en de toename van vocht in de kassen